Ялдо — ҷашни қадимии мардумони ориёӣ, бо пешниҳоди Эрон ва Афғонистон ба Рӯйхати репрезентативии мероси фарҳангии ғайримоддии UNESCO ворид карда шуд. Қарори мазкур дар Конфронси 7-уми байнҳукуматии ин созмон, ки аз 28 ноябр то 3 декабр дар шаҳри Работи Шоҳигарии Марокаш мегузарад, гирифта шуд. Дар ин бора сомонаи расмии UNESCO хабар додааст.

Дар хабарномаи UNESCO ҷашни Ялдо бозгӯи ҳувияти фарҳангӣ, дӯстӣ, меҳмоннавозӣ, гуногунии маданӣ ва ҳамзистии осоишта зикр гардида, хусусиятҳо хоси он таъкид ёфтааст.

“Шаби Ялдо ҷашнест, ки шаби охири тирамоҳ таҷлил карда мешавад. Дар ин шаб аҳли оила атрофи хони ороста дар хонаи пирон ҷамъ мешаванд. Хони онҳо аз як силсила ашё ва ғизоҳои рамзӣ, аз ҷумла чароғ барои рамзи нур, об барои покизагӣ ва меваҳои сурх аз қабили анор, тарбуз, лаблабу, ҷуворимакка ва ангур рамзи гармӣ, ороиш дода мешавад”, — омадааст дар хабарномаи UNESCO.

Ташаббуси ба Рӯйхати мероси фарҳангии ғайримоддии UNESCO ворид кардани ҷашни Ялдо аз ҷониби давлати Эрон гирифта шудааст. Ин пешниҳод ҳанӯз 5 сол аз ҷониби ин кишвар ироа шуда буд, ки ахиран ҷонибдорӣ шуд.

Шаби Ялдо дарозтарин шаби аввали моҳи Дай, ҷашни қадимии мардумони ориёист, ки ба муносибати зодрӯзи эзади Меҳр ё Митра баргузор мешуд. Мувофиқи тақвими эронӣ шаби 30-юми моҳи Озар (22 декабр) рӯзи таваллуди Меҳр мебошад, зеро аз ҳамин вақт сар карда, рӯзҳо дарозтар ва тобиши офтоб бештар мегардад.

Тавре Дилшод Раҳимӣ, мардумшиноси тоҷик, ки дар Конфронси ЮНЕСКО дар Марокаш ширкат дошт, ба хабарнигори АМИТ «Ховар» гуфт, дар Хуросон «Шаби Ялдо»-ро бо номи «Шаби Чилла» ҷашн мегиранд ва мардуми Тоҷикистон низ ҷашнвораро бо ин ном бештар вохӯрдаанд. Дар Тоҷикистон ибораи «шаби ялдо»-ро гоҳ—гоҳе дар шеъри шоирону навиштаи адибон мешавад пайдо кард, ки он ҳам на ба маънии ҷашни Шаби ялдо, балки бештар ба маънии шаби дарозу лаҳзаи фироқ омадааст.

Зимнан, яке аз филмҳои маъруфи эронӣ, ки соли 1977 ба навор гирифта шудааст, «Шаби ялдо» ном дорад. Дар ин филм нақши асосиро овозхони маъруфи эронӣ Гугуш иҷро мекунад. Ин охирин филме буд, ки дар Эрон бо иштироки Гугуш таҳия гардидааст.

ДУШАНБЕ, 04.12.2022 /АМИТ «Ховар»/. https://khovar.tj/2022/12/shabi-yaldo-ba-r-jhati-merosi-far-angii-unesco-vorid-shud/